Васіль Быкаў
100 гадоў з дня нараджэння
Васіль Уладзіміравіч Быкаў (1924-2003) — народны пісьменнік Беларусі. Член Саюза пісьменнікаў Беларусі з 1959 года.
Нарадзіўся 19 чэрвеня ў вёсцы Бычкі Ушацкага раёна Віцебскай вобласці ў сялянскай сям’і. Дзяцінства, па словах пісьменніка, «выдалася скупое на радасці і труднае, як і ўвесь той час. Часта жылося ў непаладках, нястачы».
З дзяцінства захапляўся літаратурай і маляваннем. У Кубліцкай сярэдняй школе, дзе Васіль вучыўся да вайны, яго ведалі як нязменнага мастака-афарміцеля насценнай газеты. Гэтая цяга да прыгожага прывяла яго ў Віцебскае мастацкае вучылішча на скульптурнае аддзяленне. Аднак у 1940 годзе ў сувязі з адменай дзяржаўных стыпендый вымушаны быў вярнуцца ў вёску.
У пачатку Вялікай Айчыннай вайны ў складзе інжынернага батальёна ўдзелінічаў у будаўніцтве абаронных збудаванняў. Скончыўшы паскораны курс Саратаўскага пяхотнага вучылішча (у лістападзе 1943 года), Быкаў атрымаў званне малодшага лейтэнанта і ў якасці камандзіра ўзвода аўтаматчыкаў і ўзвода палкавой, затым армейскай артылерыі ваяваў да канца вайны. Яго салдацкі шлях пралёг праз Украіну, Румынію, Венгрыю і Аўстрыю. Пад час вайны быў двойчы паранены, памылкова «пахаваны» ў брацкай магіле пад Кіраваградам. Яшчэ доўга — амаль дзесяць гадоў (з перапынкам у 1947 — 1949 гадах) — служыў у арміі, аддаючы свой вопыт і веды выхаванню маладых воінаў.
У 1956 — 72 гадах працаваў у газеце «Гродненская правда», у 1972 — 1978 гадах — сакратар Гродзенскага абласнога аддзялення СП БССР. У 1990 годзе абіраўся прэзідэнтам згуртавання беларусаў свету «Бацькаўшчына». Ганаровы грамадзянін Ушацкага раёна Віцебскай вобласці.
Творчая біяграфія
Любімым жанрам з самага пачатку пісьменніцкай дзейнасці Васіля Быкава стала невялікая аповесць з малой колькасцю герояў і вельмі сціслай у прасторы і часе падзейнасцю. Амаль да ўсяго, што ён напісаў, прычыніўся яго асабісты вопыт.
Асноўную частку яго творчасці займае ваенная проза. У першай кнізе «Жураўліны крык» (1960), аповесцях «Здрада» (1961), «Трэцяя ракета» (1962, Літаратурная прэмія імя Я. Коласа — 1964), «Альпійская балада» (1964), зборніку апавяданняў «Адна ночь» (1965) аўтар паказвае штодзённы гераізм звычайнага чалавека ва ўмовах вайны, глыбока пранікае ў духоўны свет сваіх герояў.
У канцы 1960-х гадоў звярнуўся да тэмы партызанскай і падпольнай барацьбы беларускага народа. «Круглянскі мост» (1969), «Сотнікаў» (1970), «Абеліск» (1971, разам з аповесцю «Дажыць да світання», 1973, Дзяржаўная прэмія СССР — 1974), «Воўчая зграя» (1974, Дзяржаўная прэмія БССР імя Я. Коласа — 1978), «Пайсці і не вярнуцца» (1978), «Знак бяды» (1982, Ленінская прэмія — 1986) у творчасці пісьменніка складаюць своеасаблівы «партызанскі цыкл».
У аповясцях «Знак бяды», «Аблава» (1989) узняў трагічную тэму сталіншчыны, прымусовай калектывізацыі.
Спрабаваў свае сілы і ў драматургіі. Яго п’есы, у прыватнасці «Апошні шанц», ставіліся ў Маскве, Мінску, Гродна. Аўтар гумарыстычных і сатырычных апавяданняў — зборнік «Ход канём» (1960), выступаў у якасці кінасцэнарыста. Па яго сцэнарыях пастаўлены кінафільмы «Трэцяя ракета», «Альпійская балада», «Дажыць да світання», «Воўчая зграя», 3-х серыйны тэлефільм «Доўгія вёрсты вайны», «Абеліск».
Па матывах яго аповесці створаны аднаіменны кінафільм «Знак бяды», па аповесці «Сотнікаў» - кінафільм «Узыходжанне» і інш.
Глядзець фільмы онлайн:
Альпийская баллада (1965) : Военная драма Full HD [Электронный ресурс] // YouTube : [сайт]. – Режим доступа : https://www.youtube.com/watch?v=dmzpkytZJdU. – Заглавие с титул. экрана. – Дата обращения: 11.05.2024.
Волчья стая : Военная драма по повести Василя Быкова. Золото Беларусьфильма [Электронный ресурс] // YouTube : [сайт]. – Режим доступа : https://www.youtube.com/watch?v=akuhZ_wRAuo. – Заглавие с титул. экрана. – Дата обращения: 11.05.2024.
Западня : Военная драма по повести Василя Быкова. Золото Беларусьфильма [Электронный ресурс] // YouTube : [сайт]. – Режим доступа : https://www.youtube.com/watch?v=oPgCQpXix7Q. – Заглавие с титул. экрана. – Дата обращения: 11.05.2024.
Знак беды : Военная драма. В. Быков. Золото Беларусьфильма [Электронный ресурс] // YouTube : [сайт]. – Режим доступа : https://www.youtube.com/watch?v=BQFSmQ2rFRM. – Заглавие с титул. экрана. – Дата обращения: 11.05.2024.
